Đây là chuồng lợn nhà em, tận dụng cái hang đá có sẵn trong nhà. Con lợn nái này nuôi được hai năm rồi. Nó đẻ được một lứa chín con rồi, đang chửa lứa thứ hai. Nhà em cho nhảy trực tiếp. Nó đẻ được sáu con nhưng chết một con, không biết do mẹ nó đè lên nó bị ngạt hay chết từ trong bụng rồi. Con đấy to nhất, chắc đẻ khó. Nó đau từ lúc sáng, đến 3h chiều mới đẻ. Nó đẻ được bốn con, đến lượt con thứ năm cách gần một tiếng. Con thứ sáu thì chết. Lúc nó chửa to em cứ tưởng đẻ được nhiều con. Mấy con lợn con này, để được 4-5kg thì em sẽ bán lợn giống vì chuồng cũng bé, lại bận, chỉ nuôi được tầm 4-5 con quay đầu.
Đợt trước dự án vào phối nhưng không đậu, sau em cho phối trực tiếp. Để phối đậu cần có kinh nghiệm canh để biết chu kỳ động dục của nó. Nếu mình có kinh nghiệm, em muốn thụ tinh nhân tạo hơn vì giống nó lớn nhanh hơn.
Từ hồi dự án vào em mới biết có phối tinh nhân tạo. Nếu phối trực tiếp, vận chuyển con đực khó, đường bản Oi đi mùa mưa lại càng khó vận chuyển. Con đực em mượn của nhà bà Sáng trong bản, nhưng con đực to, phải nhờ khiêng lên xe cùng, rồi về cho vào chuồng. Chồng không có nhà, em phải tự khiêng rất khó khăn. Mỗi lần mượn con đực trả 150.000 đồng.
Cho nhảy trực tiếp phải đi chọn giống tốn khá nhiều thời gian, rồi về hai con lợn phải làm quen với nhau, cũng phải để lại đến hôm sau mới trả. Còn thụ tinh nhân tạo thì chỉ tốn 10-20 phút. Nó đảm bảo vệ sinh, không bị lây bệnh truyền nhiễm. Con lợn nhảy, mình không phải là chủ, chưa chắc đã rửa vệ sinh cho nó được.
Người kể chuyện: Quàng Thị Ly, Lèo Thị Xiền (Thái, 31 tuổi)
Người chụp ảnh: Quàng Thị Ly (Thái, 21 tuổi)