Mọi người đi đổi công – là mình đi giúp họ hôm nay để hôm sau họ ra làm hộ mình. Hôm nay là gặt lúa nước nhà anh Hịa. Mảnh này khoảng 1.500m2, khoảng 15-16 người làm, một ngày được 25 bao, khoảng ba giờ đồng hồ thì xong. Đầu tiên, cắt lúa bằng liềm, gặt xong là đập bằng máy.
Bản Xam Ta có lúa nương và lúa nước, nhà nào cũng có, lúa nước cũng bị thiếu nước. Xa xưa, mình chỉ trồng lúa nương. Từ năm 2015 đến giờ mình trồng lúa nước do mình đi học hỏi ở bản Thái về. Nhưng chỗ ruộng thấp mó nước tới được mình làm lúa nước, lúa nước năng suất cao hơn, không phải làm cỏ như lúa nương, vì có nước ở trên nên không có cỏ mọc. Lúa nương 1.000m2 chỉ thu được 7-10 bao, lúa nước 1.000m2 được 20 bao. Trước không đủ gạo ăn, phải ăn thêm củ sắn, mèn mén làm từ bột ngô. Từ khi làm lúa nước, ít hộ làm lúa nương. Lúa nước đỡ mất công hơn, công làm lúa nương gấp ba làm lúa nước, mà thu thì lúa nước lại gấp ba lúa nương. Tuy nhiên, lúa nước phải đầu tư nhiều hơn phân, thuốc trừ sâu. Lúa nước nếu không phun thuốc trừ sâu thì không có ăn. Lúa nương không phun vẫn được. Lúa nương, một nương mình chỉ làm hai năm rồi phải đi tìm chỗ nào có rừng thưa đốt đi để làm nương mới, sau 7-10 năm mới quay lại nương cũ.
Người kể chuyện: Sồng A Tráng (23 tuổi)
Người chụp ảnh: Sồng A Lư (21 tuổi)